Олар сауда-саттыққа және ұзақ мерзімді инвестициялауға негізгі тәсілдер туралы қысқаша айтып берді.
4 Белсенді сауда стратегиялары
1. Скальпинг
Скальперлер қысқа уақыт аралығында — бірнеше секундтан бірнеше минутқа дейін сауда жасайды. Олар күн сайын жүздеген мәміле жасауы мүмкін. Әр мәміледен пайда — бір акцияға бірнеше цент. Сондықтан скальперлер үлкен көлемде сауда жасайды және аздаған тербелістерден пайда табады.
Мысал:
Позиция көлемі = 5000 акция
Бір мәміледен пайда = акцияға 3 цент
Нәтиже: +150 АҚШ доллары
Артықшылықтары
Қатаң ережелері бар және сәтті болу ықтималдығы жоғары стратегиялар. Жақсы орындай білсең — ақша табасың.
Талдау мен нарықты жақсы түсіну үшін көп статистика жиналады.
Жұмыс істейтін «тақырыптарды» тез меңгеріп, табыс таба бастауға мүмкіндік бар.
Түрлі нарықтарда қолдануға болады, бірақ дұрыс құралдарды табу қажет.
Кемшіліктері
– Компьютер алдында көп уақыт өткізу, күйзеліс.
– Тиімді мүмкіндіктер уақыт өте пайдасыз болып қалады, үнемі жаңасын іздеу қажет.
– Арнайы жағдай қажет — комиссия нөлге тең немесе оған жақын болуы керек.
2. Momentum-трейдинг
Momentum – бұл импульстік сауда, көбінесе биржа күні басталғанда, Нью-Йорк уақытымен 9:30–10:00 аралығында жүргізіледі. Трейдер негізгі сауда сессиясы басталмай тұрып, мықты жаңалықтар шыққан акцияларды іріктеп алады — мысалы, тоқсандық есеп жарияланған болса. Осыдан кейін бағаның қай бағытта қозғалуы мүмкін екенін болжау маңызды. Сауда басталған сәтте, егер болжам расталса және күшті бағытталған қозғалыс басталатыны байқалса, трейдер позицияға кіреді. Сауда бірнеше секунд не бірнеше минут қана созылады. Трейдер жаңалыққа байланысты туындаған күшті импульсті пайдаланып, кейін күн ішінде басқа сауда мүмкіндіктерін іздейді.
Артықшылықтары
Жылдам әрі үлкен табысқа жету мүмкіндігі бар.
Нарықты, жаңалықтарды және сол сәттегі сұраныс пен ұсынысты жақсы түсіну дағдылары дамиды.
Кей трейдерлер таңертеңгі ашылудан-ақ жақсы табыс тауып, қалған сессияда сауда жасамай-ақ қояды.
Кемшіліктері
– Қауіп жоғары. Егер баға кері бағытта кетсе, жағдайды қолмен шұғыл бақылау керек, өйткені стоп-лосс қолданылмайды. Үлкен шығын болуы мүмкін.
– Кей күндері саудаға жақсы мүмкіндіктер аз болады. Жақсы идеялардан айырылып қалсаң, келесі күнді күтуге тура келеді.
– Стресс көп болады.
3. Intraday-трейдинг
Мұнда алдыңғы екі стильді де қосуға болады, сонымен қатар сауда сессиясы барысында ұзаққа созылатын трендтік мәмілелерді де қамтиды. Трейдер позицияны бірнеше сағат бойы ұстай алады. Басты ереже – нарық жабылғанда, сауда платформасында ашық мәмілелер болмауы керек. Жаңа мәмілелер тек келесі күні мүмкін болады.
Артықшылықтары
Байсалды әрі сабырлы тәсіл.
Stop Loss және Take Profit орнатуға болады. Кейбір мәмілелерді «автоматтандырып», қолмен бақыламай-ақ қоюға болады.
Позицияны «түнге қалдыру» немесе «демалысқа тасымалдау» тәуекелі жоқ. Егер нарық қауіпті баға алшақтығымен (гэппен) ашылса да, трейдер ештеңе жоғалтпайды, себебі белсенді позициялар жоқ.
«Тәуекел:пайда = кем дегенде 1:3» қағидасы жұмыс істейді.
Кемшіліктері
– Сауда жасау үшін нарықта құбылмалылық, жақсы жаңалықтар және графиктерде сапалы үлгілер қажет. Олар әрқашан бола бермейді, сондықтан кей күндер қызықсыз және енжар өтуі мүмкін.
– Нәтижеге жету үшін кәсіби трейдерлер мәмілелерін үнемі талдап, сауда күнделігін жүргізіп отыруы керек. Бұл жұмыс көп уақыт алады – оның ішінде нарық жабық кезде де қосымша сағаттар жұмсалады.
4. Swing-трейдинг
Swing-трейдер позицияны бірнеше күн, апта немесе тіпті айлар бойы ұстай алады. Бұл — алыпсатарлық сауданың ішіндегі ең ұзақмерзімді тәсіл. Кейде мұндай мәмілелер инвестицияға ұқсап кетеді.
Артықшылықтары
«Жүйке тоздырмайды». Ойлануға, талдауға, позиция мен тәуекелді басқаруға уақыт бар.
Бағаның қысқа мерзімді тербелістері қорытынды нәтижеге аз әсер етеді. Ұзақмерзімді үрдістер маңыздырақ.
Кемшіліктері
– Көбірек білім қажет. Бұл нақты кемшілік емес, бірақ Swing-трейдерге техникалық талдаудан бөлек, бизнестің іргелі (фундаменталды) жағын түсіну артық етпейді.
– Кейде нәтижені ұзақ күтуге тура келеді.
Инвестициялаудың 5 стратегиясы
1. Сатып ал да, ұста (Buy and Hold)
Инвестор көбінесе сенімді активтерді таңдайды – «көк чип» акциялары немесе жақсы құрылымдалған ETF қорлары. Мысалы, S&P 500 сияқты биржалық индекстерге негізделген ETF қорлары да жарайды. Портфель сатып алынғаннан кейін ОЛАР ЖЫЛДАР БОЙЫ ҰСТАЛАДЫ.
Артықшылықтары
Стратегия өзінің тиімділігін бірнеше рет дәлелдеді. Онжылдықтар бойы сенімді акциялар мен индекстерді тұрақты ұстау капиталды бірнеше есе арттыруға көмектеседі. Мысалы, S&P 500 индексі 2009 жылдан 2024 жылға дейін 600%-дан астам өсті. Индекстегі кейбір акциялар мыңдаған пайызға өсіп, дивидендтер төледі.
Саудалар аз – брокерлік комиссияға, жүйке мен уақытқа үнемдеу.
Кемшіліктері
– Кейде портфельді қайта теңгеру қажет, әйтпесе жүзеге аспаған пайдадан айырылып қалу қаупі бар.
– Тек «көк чип» акцияларына немесе индекстерге инвестициялау жаңа перспективті компаниялардың өсу мүмкіндіктерін өткізіп алуға әкелуі мүмкін.
2. Орташа ақшалай құн (Money-cost averaging)
Инвестор әр ай сайын немесе әр тоқсан сайын бірдей сомада акция сатып алады. Баға өскен жағдайда, ол аз акция сатып алуға мүмкіндік алады, ал баға төмендеген жағдайда – көбірек сатып алады. Осылайша, бағаның ауытқулары тегістеліп, портфель бірқалыпты және біртіндеп өседі.
Артықшылықтары
Аз капиталмен инвесторларға қолайлы. Осы стратегияға айлық жалақының аз бөлігін бөлуге болады.
Қымбат бағаға акция сатып алып, кейін бағаның төмендеуін бақылаудың тәуекелі аз.
Ұзақ мерзімді кезеңде орташа бағамен бірқалыпты позиция жинау.
Бір сомаға бірнеше компанияның акцияларына инвестиция жасап, әр түрлі портфель жасауға болады.
Кемшіліктері
– Бір реттік ірі инвестицияға қарағанда табыс аз болуы мүмкін. Бірақ шығынға ұшырау тәуекелі де төмен.
3. Құнды инвестициялау (Value Investing)
Құнды инвестициялау
Инвестор нарықта қатты төмен бағаланған «популяр емес» компаниялардың акцияларын іздейді. Компанияның негізі мықты, табысты бизнесі бар. Бұл компанияның акциялары биржадағы бағасынан әлдеқайда қымбат болуы керек. Инвестордың мақсаты – осы ішкі құндылықты анықтап, оны арзан бағамен алу.
Артықшылықтары
Бұл тәсіл бірнеше онжылдықтар бойы тексерілген. Осындай жолмен миллиардтаған доллар тапқан Уоррен Баффетт пен оның ұстазы Бенджамин Грэм осы тәсілді қолданған.
Шын мәнінде мықты және сапалы бизнеске үлес сатып алу мүмкіндігі.
Трендке қарсы тұру психологиялық тұрғыдан қанағаттанарлық – барлық адамға қарсы шықсаң да, нәтижесінде дұрыс болу.
Кемшіліктері
– Нәтижені ұзақ күту керек. Кейде акциялар бірнеше жыл бойы құлдырауды немесе өсуді тоқтатуды жалғастырады.
– Бағасы арзандаған акцияларды сатып алып, шынымен әлсіз компанияға тап болу қаупі бар. Барлығын мұқият талдау қажет.
– Пайдадан айрылу мүмкіндігі бар. Құнды компаниялар көбіне сақтықпен әрекет етеді. Құрамындағы тәуекелі жоғары, «хайпты» салаларда табыс мөлшері көп.
4. Өсуге инвестициялау (Growth Investing)
Өсу инвестициясы
Инвестор, негізінен, технологиялық сектор мен биотехнологиялық индустриядағы ең перспективті жобаларды таңдайды. Назар танымал компанияларға аударылады, олардан жақын арада үзіліс жасау шешімдерін және белсенді масштабтауды күтеді. Акцияларды екінші нарықта сатып алуға немесе IPO (бірінші жария шығулар) – компаниялардың қор биржасына шығуына қатысуға болады.
Артықшылықтары
Теориялық тұрғыда «жаңа Microsoft» табу мүмкіндігі бар және уақыт өте келе табысты компаниядан өте көп ақша табуға болады.
Үнемі «тақырыпта» болуға мүмкіндік бар – ағымдағы жаңалықтар мен трендтерді түсіну.
IPO-ға қатысу кейде акцияларды болашақтағы бағаларға жақсы жеңілдікпен сатып алуға мүмкіндік береді.
Кемшіліктері
– Жоғары тәуекелдер. Өсу компаниялары жиі зиянды болады. Кейбірі пайда таппай қалуы мүмкін, ал акциялар айтарлықтай төмендеп, тіпті нөлге жетуі мүмкін.
– Спекулятивті көзқарас. Кейде сапалы ұзақ мерзімді инвестициялар жасаудың орнына «арзан сатып алу – қымбатқа сату» схемасы бойынша тез әрекет ету қажет болады.
5. Дивидендті стратегия
Дивидендті инвестиция
Инвестор дивидендтерді көпжылдық тарихы бар тұрақты ірі компаниялардың акцияларынан портфель құрады. Бұл тәсілді сенімді облигацияларды сатып алу арқылы толықтыруға болады, сол арқылы пассивті купондық табыс алуға болады. Алынған табысты жаңа құнды қағаздар сатып алуға қайта инвестициялауға болады.
Артықшылықтары
Тұрақты ақша ағындары. Портфель құруға болады, ол ай сайын табыс әкеледі.
Акциялардың өсуінен қосымша табыс табуға мүмкіндік бар.
Кемшіліктері
– Салықтар (бірақ W-8BEN формасын толтырып, төмендетілген салық ставкасына ие болуға болады).
– Жоғары дивидендті кірістілік – әрдайым жақсы емес. Кейде бұл акциялардың бағасы айтарлықтай түскенін білдіреді, ал компанияның жағдайы қиын болуы мүмкін, бірақ ол әлі дивидендтерді тоқтатқан жоқ.
– Дивидендтік гэптер – дивидендтер төленгеннен кейін акция бағасы жиі төмендейді. Гэп кейінірек әдетте жабылады. Бірақ егер қағазды оның жабылуына дейін сатсаңыз, бағада шығынға ұшырауыңыз мүмкін.